คำพิพากษาฎีกาที่    9985/57

 พฤติกรรมการจ้างที่ถือว่าเป็นการจ้างแรงงาน  ถือเป็นลูกจ้าง / นายจ้างตามกฎหมาย 

โจทก์ฟ้องว่า  เมื่อวันที่ 2  มกราคม  2550  โจทก์ทำสัญญาว่าจ้างนายพรต  เนตร์สว่าง  ให้ทำหน้าที่เป็นที่ปรึกษาด้านการตลาด  นายพรตมีอำนาจในการบริหารจัดการงานด้วยตนเอง  ไม่มีการกำหนดวันและเวลาทำงานปกติ  ไม่ต้องลงเวลามาทำงาน  ไม่อยู่ภายใต้การบังคับบัญชาของโจทก์  ไม่ต้องปฏิบัติตามคำสั่ง  ระเบียบหรือข้อบังคับเกี่ยวกับการทำงานของโจทก์  นายพรตจึงไม่ใช่ลูกจ้างของโจทก์  ต่อมานายพรตยื่นคำร้องต่อจำเลยในฐานะพนักงานตรวจแรงงานว่านายพรตเป็นลูกจ้างของโจทก์  ถูกโจทก์เลิกจ้างโดไม่จ่ายค่าชดเชยและค่าจ้างแทนการบอกกล่าวล่วงหน้า  จำเลยสอบสวนแล้ววินิจฉัยว่านายพรตเป็นลูกจ้างของโจทก์และมีคำสั่งที่  22/2551  ลงวันที่  23  มิถุนายน  2551  ให้โจทก์จ่ายค่าชดเชย  20,000  บาท  และค่าจ้างแทนการบอกกล่าวล่วงหน้า  20,000  บาท  แก่นายพรต  โจทก์ไม่เห็นด้วยกับคำสั่งของจำเลยเพราะคลาดเคลื่อนต่อข้อเท็จจริง  ขอให้เพิกถอนคำสั่งดังกล่าวของจำเลย

จำเลยให้การว่า  เมื่อวันที่  7  พฤษภาคม  2551  นายพรต  เนตร์สว่าง  ยื่นคำร้องต่อจำเลยในฐานะพนักงานตรวจแรงงาน  กลุ่มงานสวัสดิการและคุ้มครองแรงงานพื้นที่  5  กรุงเทพมหานคร  ว่านายพรตเป็นลูกจ้างของโจทก์  ถูกโจทก์เลิกจ้างโดยไม่มีความผิด  ขอให้โจทก์จ่ายค่าชดเชยกับค่าจ้างแทนการบอกกล่าวล่วงหน้าแก่นายพรต จำเลยสอบสวนแล้วฟังข้อเท็จจริงว่าเมื่อวันที่  2  มกราคม  2550  โจทก์ทำสัญญาว่าจ้างนายพรตเข้าทำงานในกิจการซื้อขายพริกที่โจทก์นำเข้าจากประเทศอินเดียมาจำหน่าย  ณ  ตลาดรถไฟธนบุรี  โดยจ่ายค่าตอบแทนเป็นรายเดือน  เดือนละ  20,000 บาท ในการทำงานโจทก์จ่ายค่าน้ำมันรถให้นายพรตตามที่ใช้จริง  ไม่มีการลงเวลาทำงาน  นายพรตมีอำนาจในการบริหารและจัดการงานของตนเอง  ต่อมาโจทก์เลิกนำเข้าพริกจากประเทศอินเดีย โจทก์จึงจ่ายค่าตอบแทนการทำงานเดือนธันวาคม 2550 เป็น  20,000  บาท  และเงินโบนัส 20,000  บาท  แก่นายพรตเช่นเดียวกับลูกจ้างรายอื่น  หลังจากนั้นไม่จ่ายค่าตอบแทนแก่นายพรตอีก นอกจากนี้โจทก์ยังแจ้งชื่อนายพรตเข้ากองทุนประกันสังคมและกองทุนเงินทดแทนจากข้อเท็จดังกล่าวจำเลยจึงวินิจฉัยว่านายพรตมีฐานะเป็นลูกจ้างของโจทก์และการที่โจทก์ไม่มีงานให้นายพรตทำโดยไม่จ่ายค่าจ้างให้ถือเป็นการเลิกจ้างนายพรตตั้งแต่วันที่ 1  มกราคม  2551  นายพรตทำงานติดต่อกันครบ  120  วัน  แต่ไม่ครบ  1  ปี  จำเลยจึงมีคำสั่งที่  22/2551  ลงวันที่  23  มิถุนายน  2551  ให้โจทก์จ่ายค่าชดเชย  20,000  บาท  และค่าจ้างแทนการบอกกล่าวล่วงหน้า  20,000  บาท  แก่นายพรต  คำสั่งของจำเลยดังกล่าวชอบแล้ว  ไม่มีเหตุที่จะเพิกถอนหรือเปลี่ยนแปลงแก้ไข  ขอให้ยกฟ้อง

ศาลฎีกาแผนกคดีแรงงานตรวจสำนวนประชุมปรึกษาแล้ว ปัญหาต้องวินิจฉัยตามอุทธรณ์ของโจทก์ว่านายพรต  เนตร์สว่าง  เป็นลูกจ้างของโจทก์หรือไม่  ศาลแรงงานกลางรับฟังข้อเท็จจริงว่า  โจทก์ได้รับสัมปทานให้บริหารและจัดหารผลประโยชน์ในที่ดินพร้อมสิ่งปลูกสร้างในตลาดสดสถานีรถไฟธนบุรีจากการรถไฟแห่งประเทศไทย เดิมนายพรตเป็นผู้ค้าในตลาดสดสถานีรถไฟธนบุรีโดยเช่าแผงค้าในตลาดที่โจทก์ได้รับสัมปทานและเป็นตัวแทนของผู้ค้าในตลาดดังกล่าว  เมื่อวันที่  2  มกราคม  2550  โจทก์ตกลงว่าจ้างนายพรตให้ทำหน้าที่เป็นที่ปรึกษาด้านการตลาดเพื่อให้คำปรึกษาด้านการตลาด รวมทั้งจัดการกิจการซื้อขายสินค้าทางการเกษตรให้แก่โจทก์  โดยไม่มีการเขียนใบสมัครงาน  ในการทำงานโจทก์ให้เงินทุน  100,000  บาท  แก่นายพรตนำไปใช้เป็นทุนหมุนเวียนในการซื้อสินค้าทางการเกษตร  โจทก์ให้อำนาจแก่นายพรตในการบริหารจัดการด้วยตนเองโดยไม่กำหนดปริมาณงาน  ไม่กำหนดวันและเวลาทำงาน  ไม่มีการลงเวลาทำงาน  ทั้งไม่ต้องปฏิบัติตามระเบียบข้อบังคับเกี่ยวกับการทำงานของโจทก์  และโจทก์ไม่ได้ทำทะเบียนประวัตินายพรต  แต่นายพรตต้องปฏิบัติตามคำสั่งของโจทก์โดยต้องทำรายงานการซื้อขายสินค้ารวมทั้งทำบัญชีรายรับรายจ่ายแสดงต่อโจทก์เดือนละครั้ง  โจทก์จ่ายค่าตอบแทนการทำงานเป็นรายเดือน  เดือนละ  20,000 บาท  เป็นประจำทุกเดือนตลอดเวลาที่ทำงานโดยไม่กำหนดปริมาณงานต้องทำมากน้อยเพียงใด  และจ่ายค่าน้ำมันรถเท่าที่ใช้จริงแก่นายพรตเมื่อเดือนธันวาคม  2550  โจทก์ยกเลิกการนำเข้าพริกจากประเทศอินเดียจึงจ่ายค่าตอบแทนครั้งสุดท้าย  20,000  บาท  และโบนัส  20,000  บาท  ให้แก่นายพรต  โดยไม่ได้จ่ายค่าชดเชยและค่าจ้างแทนการบอกกล่าวล่วงหน้า  วันที่  7  พฤษภาคม  2551  นายพรตยื่นคำร้องต่อจำเลยให้มีคำสั่งให้โจทก์จ่ายค่าชดเชยและค่าจ้างแทนการบอกกล่าวล่วงหน้า  จำเลยสอบสวนแล้วมีคำสั่งที่  22/2551  ให้โจทก์จ่ายเงินดังกล่าวแก่นายพรต  เห็นว่าพระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน  พ.ศ.  2541  มาตรา  5  บัญญัติคำนิยาม  “นายจ้าง”  หมายความว่า  ผู้ซึ่งตกลงรับลูกจ้างเข้าทำงานโดยจ่ายค่าจ้างให้  “ลูกจ้าง”  หมายความว่า  ผู้ซึ่งตกลงทำงานให้นายจ้างโดยรับค่าจ้างไม่ว่าจะเรียกชื่ออย่างไร  และ  “สัญญาจ้าง”  หมายความว่า  สัญญาไม่ว่าเป็นหนังสือหรือด้วยวาจาระบุชัดเจนหรือเป็นที่เข้าใจโดยปริยายซึ่งบุคคลหนึ่งเรียกว่าลูกจ้างตกลงจะทำงานให้แก่บุคคลอีกบุคคลหนึ่งเรียกว่านายจ้างและนายจ้างตกลงจะให้ค่าจ้างตลอดเวลาที่ทำงานให้ ข้อเท็จจริงได้ความว่าโจทก์ว่าจ้างนายพรตทำงานในหน้าที่ที่ปรึกษาด้านการตลาด  โดยจ่ายค่าจ้างให้เป็นรายเดือน  เดือนละ  20,000  บาท  ตลอดเวลาที่ทำงานให้โดยไม่กำหนดปริมาณงานว่าต้องทำมากน้อยเพียงใด ซึ่งต้องด้วยคำนิยามทั้งหมดดังกล่าวแล้ว นอกจากนี้ปรากฏอีกว่านายพรตต้องปฏิบัติตามคำสั่งของโจทก์ที่ให้ทำรายงานการซื้อขายสินค้ารวมทั้งทำบัญชีรายรับรายจ่ายให้โจทก์ตรวจสอบทุกเดือน  เป็นการแสดงให้เห็นว่าโจทก์มีอำนาจบังคับบัญชาเหนือนายพรตตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา  583  แล้ว  แม้นายพรตไม่ต้องปฏิบัติตามระเบียบข้อบังคับเกี่ยวกับการทำงานของโจทก์ในเรื่องอื่นก็ตาม  จึงถือได้ว่านายพรตเป็นลูกจ้างของโจทก์  ศาลแรงงานกลางพิจารณาชอบแล้ว  อุทธรณ์ของโจทก์ฟังไม่ขึ้น