หลากโรคจากความเครียด 

สัญญาณเตือน "เครียด" คุกคาม

          ความเครียดเป็นต้นตอของโรคภัยไข้เจ็บต่าง ๆ สารพัด ทุกวันนี้ถึงวิทยาการทางการแพทย์ทันสมัย เราต่อสู้เอาชนะเชื้อโรคต่าง ๆ ได้มากมายหลากหลายชนิดก็จริง แต่กลับกลายเป็นว่าโรคที่อันตรายหลายต่อหลายโรคที่เอาชนะได้ยากนั้น เป็นโรคที่เกิดจากการใช้ชีวิตบนความเครียดนี่เอง

          วิธีหนึ่งในหลาย ๆ วิธีที่คุณพอจะรู้ตัวว่าเครียดได้ง่าย ๆ ก็คือ การสังเกตอาการต่าง ๆ ที่บ่งบอกว่าคุณกำลังเครียดได้ด้วยตัวเอง  ซึ่งจะมีทั้งอาการที่แสดงออกทางกาย จิตใจ อารมณ์ และพฤติกรรมที่เปลี่ยนไปจากเดิม

         ร่างกาย : อาการทางร่างกายที่เมื่อเกิดความเครียด ก็มีตั้งแต่รู้สึกมึนงง ปวดตามกล้ามเนื้อ กัดฟัน ปวดศีรษะ ปวดท้อง แน่นท้อง ท้องเสีย ท้องผูก เบื่ออาหาร คลื่นไส้อาเจียน นอนไม่หลับ หัวใจเต้นเร็ว หูอื้อ มือเย็น อ่อนเพลีย มีเสียงดังให้หู หายใจไม่เต็มอิ่ม ฯลฯ

         จิตใจ : ส่วนอาการทางจิตใจ เช่น รู้สึกวิตกกังวล การตัดสินใจไม่ดี ขี้ลืม ไม่มีสมาธิ ไอเดียหดหาย เรียนรู้อะไรใหม่ ๆ ยาก

         อารมณ์ : ทางด้านอารมณ์ของคุณ ดูแล้วไม่น่าอยู่ใกล้เอาซะเลย มีแต่อารมณ์ติดลบ เช่น โกรธง่าย วิตกกังวล ซึมเศร้า ท้อแท้ หงุดหงิด มองโลกในแง่ร้าย อาจเผลอกัดเล็บหรือดึงผมตัวเอง

         พฤติกรรม : ส่วนด้านพฤติกรรม ก็จะมีพฤติกรรมแปลกไปกว่าที่เคย เช่น กินเก่งขึ้น หันไปพึ่งเหล้าหรือบุหรี่ พูดจาโผงผาง หรือไม่อยากพบปะสังสรรค์กับใคร

เครียดต้นตอ...หลากโรครุมเร้า

          ถ้าสังเกตตัวเองดูแล้วว่ามีอาการต่าง ๆ เหล่านี้ อย่าปล่อยปละละเลย  นานไปอาจเป็นปัญหาเรื้อรังโรคไม่ได้รับเชิญต่าง ๆ อาจมารุมเยี่ยมเยียนจนคุณย่ำแย่ เมื่อความเครียดสะสมนานวันเข้า ระบบการทำงานในร่างกายจะแปรปรวน เพราะถูกกระตุ้นให้ทำงานหนักอยู่บ่อย ๆ เป็นระยะเวลานาน ในขณะที่เรากำลังเครียดหัวใจจะเต้นเร็วขึ้น หลอดเลือดหดตัว ปอดและหลอดลมตีบทำให้หายใจลำบาก กระเพาะอาหารหลั่งกรดออกมามาก ลำไส้กับกระเพาะปัสสาวะบีบตัว กล้ามเนื้อเกร็ง ต่อมเหงื่อผลิตเหงื่อออกมามาก ภูมิคุ้มกันลดลง


อวัยวะต่าง ๆ ในร่างกายที่ทำงานหนักเกินไปอยู่เป็นประจำ จะนำไปสู่โรคต่าง ๆ ทางกาย เช่น

         ความดันโลหิตสูง เกิดจากหลอดเลือดหดตัว เลือดไหลเวียนไม่สะดวกทำให้หัวใจต้องออกแรงดันเลือดเพิ่ม ความดันโลหิตในร่างกายที่เคยอยู่ในระดับปกติจึงเพิ่มระดับสูงขึ้น ถ้าหากปล่อยทิ้งไว้เป็นระยะเวลานาน ก็จะนำไปสู่ปัญหาโรคหลอดเลือดหัวใจตามมา

         โรคแผลในกระเพาะอาหาร ถ้าเกิดความเครียดเมื่อใดก็ตามกรดในกระเพาะอาหารจะหลั่งออกมา นานไปจะทำให้มีอาการปวดท้องเวลาหิว และปวดท้องหลังกินอาหาร โดยเฉพาะถ้าเป็นอาหารรสจัด เปรี้ยว ๆ เผ็ด ๆ และของหมักดอง

         ภูมิแพ้ เกิดจากระบบภูมิคุ้มกันทำงานผิดปกติอ่อนแอลง อันเนื่องมาจากความเครียด รวมทั้งไข้หวัดก็เช่นเดียวกัน ซึ่งเมื่อร่างกายอ่อนแอ เชื้อไวรัสสาเหตุของหวัดก็จะทำร้ายร่างกายของเราได้ง่าย

         หอบหืด เป็นผลมาจากปอดและหลอดลมตีบ รวมทั้งผลจากโรคภูมิแพ้

         ปวดศีรษะ เกิดจากกล้ามเนื้อตึงตัวบริเวณท้ายทอยและต้นคอ และลามไปบริเวณศีรษะ ถ้านวดก็จะช่วยให้อาการคลายลงได้

         ไมเกรน จะมีอาการปวดตุ้บ ๆ หรือปวดจี๊ดที่ขมับข้างเดียว ทั้งสองข้างหรือตรงท้ายทอย เป็นความปวดอย่างรุนแรง อาจมีอาการคลื่นไส้ หรืออาเจียนด้วย

         ปวดหลัง เกิดจากกล้ามเนื้อตึงตัวเป็นเวลานาน และทำให้มีอาการอ่อนล้า

         มะเร็ง ความเครียดทำให้ภูมิคุ้มกันของร่างกายเราอ่อนแอลง ไม่สามารถกำจัดสารก่อมะเร็งที่อยู่ภายในร่างกาย เซลล์มะเร็งจึงเจริญเติบโตได้อย่างสบาย ๆ

          นอกจากนั้นก็ยังมีโรคทางด้านจิตใจอย่างเช่น โรคประสาทวิตกกังวล ฯลฯ ซึ่งเมื่อเป็นแล้วจะมีอาการวิตกกังวลมากกว่าปกติ และเป็นอาการเรื้อรังอีกด้วย

          หากไม่อยากให้โรคเหล่านี้มาเยือนแล้วละก็ ควรจะหาวิธีป้องกัน และแก้ไขให้ทันท่วงที

 
เครียด...ป้องกันได้

          เราอย่าตั้งรับอยู่ฝ่ายเดียว นอกจากการแก้ไขเมื่อเครียดแล้วควรจะหาทางป้องกันเอาไว้ด้วย เพื่อเตรียมตัว พร้อมรับมือกับสถานการณ์ที่จะเกิดความเครียดขึ้นได้ทุกเมื่อ ลองวิธีเหล่านี้ดู

1.มีสติ

          รู้ตัวอยู่ตลอดเวลาว่าเวลานั้นรู้สึกอย่างไร รู้สึกว่าเครียดเมื่อไหร่ ก็คอยเตือนตัวเองว่าเครียดไปแล้วนะ เพลา ๆ ลงเสียบ้าง ถ้าเครียดจัดต้องรีบพาตัวเองออกมาหามุมพักใจบ้าง


2.ฝึกเผชิญหน้า

          เผชิญหน้ากับปัญหาเล็กน้อยหรือปัญหาใหญ่บ้าง เพื่อให้จิตใจเข้มแข็งและพร้อมรับมือกับปัญหาง่ายขึ้น ความเครียดก็น้อยลงเพราะรู้สึกว่าจัดการได้

3.วางแผนการทำงาน

          จัดลำดับความสำคัญก่อนหลัง ถ้างานล้นมือปรึกษาเจ้านายเพื่อขอคำแนะนำ หรือขอคนช่วยแบ่งเบา เลิกกดดันตัวเองด้วยการตั้งเป้าผลสำเร็จของงานไว้สูงมาก ในขณะที่มีข้อจำกัดเรื่องเวลาหรือข้อจำกัดเรื่องอื่น ๆ ความคาดหวังควรตั้งอยู่บนพื้นฐานของความจริง

4.ยอมรับความเปลี่ยนแปลง

          การเปลี่ยนแปลงเป็นเรื่องธรรมดาโลก   ฝึกตัวเองให้เป็นคนปรับตัวง่าย ช่วงเศรษฐกิจตก มักจะมีความเปลี่ยนแปลงหลาย ๆ อย่างเกิดขึ้น ตั้งแต่ลดจำนวนพนักงาน ปรับเปลี่ยนรูปแบบการบริหารจัดการ การควบรวมกิจการ หรือบริษัทอื่นเข้ามาเทคโอเวอร์ ถ้าคาดการณ์ไว้บ้าง เตรียมตัวเตรียมใจก็จะโฟกัสที่การแก้ปัญหามากกว่านั่งเครียด

5.เป็นนางเอกดีกว่านางร้าย

          หมายความถึงให้ผูกมิตรกับทุก ๆ คนในที่ทำงาน ให้ความร่วมมือและมีน้ำใจช่วยเหลือคนอื่น ๆ เมื่อถึงเวลามีปัญหา หรือมีงานล้นมือก็จะมีคนเต็มใจช่วยเหลืออยู่เสมอ

6.สื่อสารเชิงบวก

          พูดกับทุกคนอย่างเป็นมิตร หัดชมคนอื่นอย่างจริงใจ พูดให้คนอื่น ๆ เข้าใจบ้างว่า คิดเห็นอย่างไร ต้องการอะไร หรือไม่เข้าใจก็ซักถาม

7. อย่าจมจ่อมกับความท้อแท้

          เมื่อทำงานผิดพลาด หรือผิดหวังจากตำแหน่งหรือความก้าวหน้า อย่ามัวจมอยู่กับความท้อแท้ ให้ถือว่าเป็นบทเรียนเพื่อแก้ไขปรับปรุงพัฒนาตัวเองดีกว่า มองโลกแบบมีความหวังโอกาสจะมีมาอยู่เสมอ

8.ฝึกมองโลกในแง่ดี

          คิดและพูดถึงคนอื่นในแง่ดีบ่อย ๆ พยายามเลิกจดจ่ออยู่กับข้อบกพร่องของคนอื่น และพยายามลดความอิจฉาคนอื่นและหัดชื่นชมกับความสำเร็จของเขาบ้าง คุณจะรู้สึกปลอดโปร่งโล่งสบายขึ้น  แต่บางครั้งการมองโลกในแง่ดีเกินไปก็อาจส่งผลเสียตามมาได้ 

9.หาเวลาผ่อนคลาย

          ช่วงเวลาสั้น ๆ ระหว่างวัน ควรพักสายตา ลุกเดินจากโต๊ะทำงานยืดเส้นยืดสายบ้าง พักเมื่อถึงช่วงเวลาพัก พูดคุยเล่นกับเพื่อนในที่ทำงาน หาเวลาพักผ่อนในวันหยุดสุดสัปดาห์ และอย่าลืมใช้วันพักร้อนประจำปี เพื่อชาร์จแบต กลับมาจะสดชื่นและพร้อมลุยงานต่ออย่างมีพลัง

10.สร้างบรรยากาศให้น่าทำงาน

          จัดโต๊ะให้เป็นระเบียบ วางกระถางต้นไม้ แจกันดอกไม้ ภาพสวย ๆ ของตกแต่งที่ชอบ เพื่อพักสายตามองหาสิ่งเพลินใจได้ง่าย ๆ

11.พูดคุยระบายกับเพื่อนสนิท

          หาเพื่อนคุยหรือมีใครเป็นต้น แบบในการทำงานก็อาจขอคำแนะนำดี ๆ จากเขาบ้าง ขบคิดอยู่คนเดียวบางทีก็ตื้อตันและหาทางออกไม่ได้ เพราะมัวแต่เครียดอยู่

          แน่นอนว่า ความเครียดเกิดขึ้นได้กับเราทุกคนโดยไม่เลือกที่รักมักที่ชัง แต่ถ้าเครียดแล้วรู้จักผ่อนคลายลงบ้าง มันก็จะไม่สามารถทำร้ายร่างกาย หรือจิตใจของเราให้เจ็บป่วยด้วยโรคต่าง ๆ ได้เลย