คำพิพากษาฎีกาที่   ๑๒๖๔๗/๕๗

สัญญาจ้างเป็นสัญญาต่างตอบแทน นายจ้างออกค่าใช้จ่ายในการเข้าทดสอบเพื่อรับเกียรติบัตร เมื่อทดสอบผ่านต้องทำงานกับนายจ้าง ๕ ปี บังคับใช้ได้

โจทก์ฟ้องว่า จำเลยเคยเป็นลูกจ้างโจทก์ ครั้งสุดท้ายทำงานในตำแหน่งผู้จัดการ แผนกซ่อมบำรุงสาขาแหลมฉบัง จังหวัดชลบุรี เมื่อวันที่ ๖ สิงหาคม ๒๕๕๐ โจทก์และจำเลยตกลงทำสัญญา “ไอไอซีแอล” ต่อกันโดยโจทก์ตกลงส่งจำเลยเข้าทำการทดสอบเพื่อรับเกียรติบัตรไอไอซีแอล ด้วยค่าใช้จ่ายของโจทก์ และตกลงว่าหากจำเลยผ่านการทดสอบได้รับเกียรติบัตรไอไอซีแอล จำเลยจะต้องทำงานให้โจทก์อย่างต่อเนื่องเป็นเวลา ๕ ปี และระหว่างทำงานโจทก์จะจ่ายเงินค่าเทคนิคพิเศษเพิ่มให้จำเลยต่างหากจากเงินเดือนอีกเดือนละ ๕,๐๐๐ บาท หากจำเลยไม่สามารถปฏิบัติงานได้ตลอดอายุสัญญา ๕ ปี จำเลยยอมคืนเงินที่ได้รับแก่โจทก์ทั้งสิ้น ต่อมาเมื่อวันที่ ๒๑ มกราคม ๒๕๕๒ จำเลยลาออกซึ่งถือว่าเป็นการผิดข้อตกลงสัญญา “ไอไอซีแอล” โจทก์ทวงถามให้จำเลยคืนเงินตามเงื่อนไขสัญญา “ไอไอซีแอล” แต่จำเลยเพิกเฉย การกระทำของจำเลยเป็นการละเมิดและผิดสัญญา ทำให้โจทก์เสียหายไม่ได้รับเงินคืนนับแต่งวดเดือนมกราคม ๒๕๕๑ ถึงเดือนมกราคม ๒๕๕๒ เป็นเงิน ๖๔,๓๔๓ บาท รวมกับค่าจ้างทนายความฟ้องคดีนี้ที่โจทก์ต้องจ่ายไปอีก ๓๐,๐๐๐ บาท เป็นเงินทั้งสิ้น ๙๔,๓๔๓ บาท ขอให้บังคับจำเลยชำระคืนเงินแก่โจทก์ตามสัญญา “ไอไอซีแอล” จำนวน ๖๔,๓๔๓ บาท ค่าฤชาธรรมเนียมและค่าทนายความจำนวน ๓๐,๐๐๐ บาท พร้อมดอกเบี้ยในอัตราร้อยละ ๗.๕ ต่อปี ในต้นเงินดังกล่าวนับแต่วันฟ้องจนกว่าจะชำระเสร็จ

จำเลยให้การว่า สัญญา “ไอไอซีแอล” เป็นโมฆะเนื่องจากสัญญาจ้างแรงงานเป็นสัญญาต่างตอบแทนฝ่ายหนึ่งฝ่ายใดมีสิทธิเลิกสัญญาได้ เงินค่าเทคนิคพิเศษที่จำเลยได้รับจากโจทก์ตามข้อกำหนดในสัญญา “ไอไอซีแอล” ถือว่าเป็นการจ่ายแบบต่างตอบแทนจำเลยทำงานให้โจทก์และโจทก์จ่ายเงินจำนวนดังกล่าวเพื่อเป็นการตอบแทนในการทำงานตามจำนวนและผลงานที่ทำ ถือเป็นค่าจ้างส่วนหนึ่ง และเงินค่าเทคนิคพิเศษนี้โจทก์มิได้จ่ายเป็นประจำเดือนละ ๕,๐๐๐ บาท โดยตลอด หากจำเลยไม่มาทำงานวันใดโจทก์ก็ไม่จ่ายเงินค่าเทคนิคพิเศษตามอัตราส่วนต่อเดือน ตามสัญญาดังกล่าวโจทก์เพียงแต่เสียค่าใช้จ่ายในการสมัครสอบจำนวน ๒๗๕ ดอลลาร์สหรัฐ เท่านั้น ไม่ได้เสียค่าใช้จ่ายอื่นใด การที่จำเลยสอบผ่านได้รับเกียรติบัตรไอไอซีแอลเป็นความรู้ความสามารถของจำเลยเอง หลังจากได้รับเกียรติบัตรนี้แล้วจำเลยทำงานเป็นประโยชน์แก่โจทก์เพียงพอต่อเงินที่โจทก์เสียค่าใช้จ่ายไป โจทก์จึงไม่เสียหาย โจทก์ไม่มีสิทธิเรียกร้องค่าฤชาธรรมเนียมและค่าทนายความจำนวน ๓๐,๐๐๐ บาท เนื่องจากคดีแรงงานไม่มีค่าฤชาธรรมเนียมที่โจทก์ต้องเสีย อีกทั้งคดีแรงงานคู่ความไม่ต้องมีทนายความศาลจะทำการไต่สวนเอง ขอให้ยกฟ้อง

ศาลแรงงานกลางพิจารณาแล้วฟังข้อเท็จจริงว่า ระหว่างที่จำเลยทำงานเป็นลูกจ้างโจทก์ โจทก์และจำเลยตกลงทำสัญญาไอไอซีแอลตามเอกสารหมาย จล.๑ จำเลย  (ที่ถูก โจทก์) มีข้อบังคับเกี่ยวกับการทำงานตามเอกสารหมาย จล.๒ สถาบันไอไอซีแอล เป็นสถาบันที่มีความเชี่ยวชาญด้านตู้คอนเทนเนอร์ โจทก์ประกอบธุรกิจเกี่ยวกับตู้คอนเทนเนอร์แล้ววินิจฉัยว่า สัญญาไอไอซีแอลเป็นสัญญาที่ทำขึ้นเพื่อประโยชน์ทางการค้าของโจทก์เนื่องจากโจทก์เป็นผู้ออกค่าใช้จ่ายในการส่งจำเลยเข้าทดสอบกับสถาบันไอไอซีแอล หากจำเลยทดสอบผ่านและได้รับเกียรติบัตร โจทก์จะได้รับความเชื่อถือจากลูกค้า จึงเป็นสัญญาที่ไม่ขัดต่อความสงบเรียบร้อยของประชาชน พิพากษาให้จำเลยชำระเงินจำนวน ๖๔,๓๔๓ บาท พร้อมดอกเบี้ยอัตราร้อยละ ๗.๕ ต่อปี ในต้นเงินดังกล่าวนับแต่วันฟ้อง (ฟ้องวันที่ ๓๐ มิถุนายน ๒๕๕๒) เป็นต้นไปจนกว่าจะชำระเสร็จแก่โจทก์ คำขออื่นนอกจากนี้ให้ยก

จำเลยอุทธรณ์ต่อศาลฎีกา

ศาลฎีกาแผนกคดีแรงงานตรวจสำนวนประชุมปรึกษาแล้ว มีปัญหาต้องวินิจฉัยตามอุทธรณ์ของจำเลยว่าเงินค่าเทคนิคพิเศษเป็นค่าจ้างหรือไม่ และสัญญา “ไอไอซีแอล” ตามเอกสารหมาย จล.๑ ชอบด้วยกฎหมายหรือไม่ เห็นว่า สัญญาเอกสารหมาย จล.๑ ระบุไว้ได้ความว่า โจทก์เป็นผู้ส่งจำเลยเข้าทดสอบเพื่อรับเกียรติบัตรจากสถาบันไอไอซีแอลโดยโจทก์เป็นผู้ชำระค่าธรรมเนียมในการสอบ หากจำเลยสอบผ่านจะได้รับเงินค่าเทคนิคพิเศษเดือนละ ๕,๐๐๐ บาท ในช่วงอายุของเกียรติบัตรซึ่งมีอายุ ๕ ปี ก่อนครบกำหนดอายุของเกียรติบัตรจำเลยต้องคอยติดตามประกาศของสถาบันไอไอซีแอลเพื่อเข้าทดสอบต่ออายุเกียรติบัตร จำเลยรับประกันที่จะทำงานให้โจทก์สอดคล้องตามระเบียบข้อบังคับในการทำงานของโจทก์อย่างน้อย ๕ ปี ตามอายุของเกียรติบัตร หากไม่สามารถทำงานได้ตามข้อตกลงดังกล่าวจำเลยต้องคืนเงินค่าเทคนิคพิเศษแก่โจทก์ ดังนั้นการจ่ายเงินค่าเทคนิคพิเศษจึงเป็นไปตามเงื่อนไขข้อตกลงดังกล่าว มิใช่เป็นการจ่ายเพื่อตอบแทนการทำงานในเวลาทำงานปกติอันจะถือว่าเป็นค่าจ้างดังที่จำเลยอุทธรณ์ และข้อเท็จจริงได้ความสาสถาบันไอไอซีแอล มีความเชี่ยวชาญด้านตู้คอนเทนเนอร์ซึ่งโจทก์ประกอบธุรกิจเกี่ยวกับตู้คอนเทนเนอร์ โจทก์ย่อมต้องการให้พนักงานที่มีคุณสมบัติดังกล่าวทำงานให้โจทก์จนครบอายุของเกียรติบัตรเมื่อโจทก์จำเลยทราบข้อความในสัญญาทุกข้อแล้ว และสมัครใจทำสัญญากัน ทั้งสัญญาเอกสารหมาย จล.๑ นี้ไม่มีข้อความใดที่ทำให้โจทก์ได้เปรียบจำเลยเกินสมควรหรือต้องห้ามตามกฎหมายหรือขัดต่อความสงบเรียบร้อยของประชาชน จึงบังคับได้โดยชอบด้วยกฎหมายเมื่อจำเลยเป็นฝ่ายผิดสัญญาจึงต้องคืนเงินค่าเทคนิคพิเศษแก่โจทก์ตามสัญญาดังที่ศาลแรงงานกลางได้วินิจฉัยมานั้นต้องด้วยความเห็นของศาลฎีกาแล้ว อุทธรณ์ของจำเลยฟังไม่ขึ้น

พิพากษายืน