คำพิพากษาฎีกาที่   ๑๘๔๐๔  - ๑๘๔๐๕/๕

  สถาบันวิจัยอันเป็นส่วนหนึ่งของกิจการมหาวิทยาลัยถือเป็นหน่วยงานของรัฐ ได้รับยกเว้น ไม่อยู่ภายใต้บังคับตามพระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน มาตรา ๔ (๑)

โจทก์ทั้งสองสำนวนฟ้องในทำนองเดียวกันว่า จำเลยที่ ๑ เป็นนิติบุคคลตามพระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยมหิดล พ.ศ. ๒๕๓๐ สถาบันวิจัยโภชนาการเป็นส่วนหนึ่งของจำเลยที่ ๑ มีจำเลยที่ ๒ เป็นผู้อำนวยการทำการแทนจำเลยที่ ๑ เมื่อวันที่ ๑ มกราคม ๒๕๓๘ และวันที่ ๑ เมษายน ๒๕๔๐ จำเลยทั้งสองต่างรับโจทก์ที่ ๑ และโจทก์ที่ ๒ เข้าทำงานในตำแหน่งสุดท้ายคนงานตามลำดับ ได้รับค่าจ้างเป็นรายเดือนคนละ ๗,๓๕๐ บาท  กำหนดจ่ายค่าจ้างทุกวันสิ้นเดือน ต่อมาเมื่อวันที่ ๒๕ พฤษภาคม ๒๕๕๐ จำเลยทั้งสองบอกเลิกจ้างโจทก์ทั้งสองโดยมีผลเลิกจ้างในวันที่ ๑ กรกฎาคม ๒๕๕๐ โดยโจทก์ทั้งสองมิได้กระทำความผิดโจทก์ทั้งสองจึงมีสิทธิได้รับค่าชดเชยคนละ ๗๓,๕๐๐ บาท และในการเลิกจ้างนั้นทำให้โจทก์ทั้งสองตกงานขาดรายได้ในการเลี้ยงชีพและครอบครัว โจทก์ทั้งสองขอเรียกค่าเสียหายในการเลิกจ้างที่ไม่เป็นธรรมคนละ ๓๐,๐๐๐ บาท  ขอให้บังคับจำเลยทั้งสองชำระค่าชดเชยให้แก่โจทก์ทั้งสองคนละ ๗๓,๕๐๐ บาท พร้อมดอกเบี้ยอัตราร้อยละ ๑๕ ต่อปี   และเงินเพิ่มอัตราร้อยละ ๑๕ ทุกระยะเวลา ๗ วันนับแต่วันฟ้องจนกว่าจะชำระเสร็จแก่โจทก์ทั้งสอง   กับค่าเสียหายในการเลิกจ้างที่ไม่เป็นธรรมแก่โจทก์ทั้งสองคนละ ๓๐,๐๐๐ บาท

จำเลยทั้งสองให้การทั้งสองสำนวนว่า จำเลยที่ ๑ เป็นนิติบุคคลตามกฎหมายและเป็นราชการส่วนกลาง สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา กระทรวงศึกษาธิการและสถาบันวิจัยโภชนาการเป็นส่วนราชการในจำเลยที่ ๑ มีจำเลยที่ ๒ เป็นผู้อำนวยการรับผิดชอบในการบริหารสถาบันวิจัยโภชนาการ สถาบันวิจัยโภชนาการได้ดำเนินโครงการวิจัยเพื่อพัฒนาและผลิตอาหารเพื่อโภชนาการประจำปีงบประมาณ ๒๕๔๓ จึงได้จ้างลูกจ้างชั่วคราวเงินนอกงบประมาณแผ่นดินเพื่อปฏิบัติงานตามโครงการ  สถาบันวิจัยโภชนาการได้จ้างโจทก์ทั้งสองเป็นลูกจ้างชั่วคราวเงินรายได้ตำแหน่งคนงานปฏิบัติงานตามโครงการพัฒนาผลิตอาหารเพื่อสุขภาพ โจทก์ที่ ๑ และโจทก์ที่ ๒ เริ่มปฏิบัติงานเมื่อวันที่ ๑ กุมภาพันธ์ ๒๕๓๘ (ที่ถูก วันที่ ๑ มกราคม ๒๕๓๘)  และวันที่ ๑ เมษายน ๒๕๔๐ ตามลำดับ กำหนดระยะเวลาการจ้างคราวละหนึ่งปีงบประมาณโดยโจทก์ทั้งสองต่างได้รับค่าจ้างเป็นรายเดือนจากเงินรายได้สถาบันวิจัยโภชนาอัตราสุดท้ายเดือนละ ๔,๘๘๐ บาท และเงินเพิ่มการครองชีพชั่วคราวเดือนละ ๒,๔๗๐ บาท สถาบันวิจัยโภชนาการได้ดำเนินโครงการวิจัยดังกล่าวประสบปัญหาไม่คุ้มทุนจึงยุบโครงการ  และในเดือนกุมภาพันธ์ ๒๕๕๐ จำเลยที่ ๒  แจ้งให้ลูกจ้างในโครงการทราบโดยสถาบันวิจัยโภชนาการจะจ้างให้ทำงานอีกเพียง ๓ เดือน ต่อมาโจทก์ทั้งสองได้เขียนใบลาออกเมื่อวันที่ ๑๖ พฤษภาคม ๒๕๕๐ ให้มีผลในวันที่ ๑ มิถุนายน ๒๕๕๐ ระหว่างที่สถาบันวิจัยโภชนาการกำลังดำเนินการออกคำสั่งให้ลูกจ้างลาออก   ลูกจ้างในโครงการรายหนึ่งขอให้สถาบันวิจัยโภชนาการแก้ไขเรื่องการลาออกเป็นการเลิกจ้างเพื่อโจทก์ทั้งสองจะได้มีสิทธิรับเงินประกันการว่างงานจากสำนักงานประกันสังคม   สถาบันวิจัยโภชนาการจึงทำหนังสือบอกกล่าวเลิกจ้างลงวันที่ ๒๔ พฤษภาคม ๒๕๕๐ โดยให้มีผลเลิกจ้างในวันที่ ๑ กรกฎาคม ๒๕๕๐ โจทก์ทั้งสองรับทราบหนังสือดังกล่าว  และสถาบันวิจัยโภชนาการได้ออกคำสั่งเลิกจ้างลูกจ้างชั่วคราวลงวันที่ ๒๔  พฤษภาคม ๒๕๕๐ การที่จำเลยที่ ๑ เป็นนิติบุคคลสังกัดสำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา  กระทรวงศึกษาธิการซึ่งเป็นราชการส่วนกลาง  สถาบันวิจัยโภชนาการเป็นส่วนราชการของจำเลยที่ ๑ จึงเป็นราชการส่วนกลางด้วยและได้รับการยกเว้นมิให้อยู่ในบังคับแห่งพระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน พ.ศ. ๒๕๔๑  มาตรา ๔ โจทก์ทั้งสองไม่มีอำนาจฟ้องเรียกค่าชดเชยและค่าเสียหายจากการผิดสัญญาจ้างแรงงานและการที่โครงการประสบปัญหาไม่คุ้มทุนที่จะดำเนินต่อไปการเลิกจ้างโจทก์ทั้งสองกับลูกจ้างอื่นๆ ได้มีการบอกกล่าวไม่น้อยกว่า ๑ เดือน  ตามกฎหมายแล้ว และจำเลยที่ ๒ ได้ดำเนินการตามกรอบอำนาจหน้าที่ตามกฎหมายกำหนด  จึงไม่ต้องรับผิดเป็นส่วนตัว  ขอให้ยกฟ้อง

ศาลแรงงานกลางพิจารณาแล้ว พิพากษาให้จำเลยทั้งสองร่วมกันชำระเงินให้โจทก์ที่ ๑ และโจทก์ที่ ๒ คนละ ๑๐๓,๕๐๐ บาท พร้อมดอกเบี้ยอัตราร้อยละ ๑๕ ต่อปี นับแต่วันที่ ๒ ตุลาคม ๒๕๕๐  เป็นต้นไปจนกว่าจะชำระเสร็จแก่โจทก์ทั้งสอง แต่ทั้งนี้จำเลยที่ ๒ ไม่ต้องรับผิดเป็นการส่วนตัวต่อโจทก์ทั้งสอง  คำขออื่นนอกจากนี้ให้ยก

จำเลยทั้งสองอุทธรณ์ต่อศาลฎีกา

ศาลฎีกาแผนกคดีแรงงานตรวจสำนวนประชุมปรึกษาแล้ว ศาลแรงงานกลางฟังข้อเท็จจริงว่า จำเลยที่ ๑ เป็นนิติบุคคลสังกัดสำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษาอันเป็นกรมหนึ่งที่เป็นส่วนราชการในส่วนกลางของกระทรวงศึกษาธิการ จำเลยที่ ๒ เป็นผู้อำนวยการสถาบันวิจัยโภชนาการอันเป็นส่วนราชการหนึ่งของจำเลยที่ ๑ และเป็นผู้บังคับบัญชาและรับผิดชอบในการบริหารของสถาบันดังกล่าวโจทก์ทั้งสองเป็นลูกจ้างจากเงินรายได้ของสถาบันวิจัยโภชนาการอันเป็นเงินนอกงบประมาณแผ่นดิน ตั้งแต่วันที่ ๑ มกราคม  ๒๕๓๘  และวันที่ ๑ เมษายน ๒๕๔๐ ตามลำดับ  ครั้งสุดท้ายโจทก์ทั้งสองต่างทำงานในตำแหน่งคนงานของโครงการวิจัยเพื่อพัฒนาและผลิตอาหารเพื่อโภชนาการได้รับค่าจ้างอัตราสุดท้ายคนละเดือนละ ๗,๓๕๐ บาท กำหนดจ่ายค่าจ้างทุกวันสิ้นเดือน โจทก์ทั้งสองทำงานในโครงการดังกล่าวจนถึงวันที่ ๓๐ มิถุนายน  ๒๕๕๐ การที่จำเลยที่ ๒ แจ้งแก่โจทก์ทั้งสองว่าจะยุติโครงการไว้ชั่วคราวและเลิกจ้างลูกจ้างภายใน ๓ เดือน และให้โจทก์ทั้งสองเขียนใบลาออกไม่ใช่เกิดจากการสมัครใจของโจทก์ทั้งสอง อีกทั้งไม่ปรากฏทางนำสืบว่าการดำเนินการในกิจการโครงการไม่คุ้มทุนอย่างไร เป็นการกล่าวอ้างลอยๆ ปราศจากพยานหลักฐานแล้ววินิจฉัยว่า จำเลยทั้งสองเลิกจ้างโจทก์ทั้งสองเป็นการเลิกจ้างที่ไม่เป็นธรรม

มีปัญหาต้องวินิจฉัยตามอุทธรณ์ของจำเลยทั้งสองว่า การเลิกจ้างโจทก์ทั้งสองเป็นการเลิกจ้างที่ไม่เป็นธรรมหรือไม่   จำเลยทั้งสองอุทธรณ์ว่ากิจการของโครงการไม่คุ้มทุนจำเลยทั้งสองไม่มีเจตนากลั่นแกล้งโจทก์ทั้งสอง  เมื่อศาลแรงงานกลางวินิจฉัยว่าไม่ปรากฏว่ากิจการโครงการไม่คุ้มทุนอย่างไรเป็นกล่าวอ้างลอยๆ อุทธรณ์ของจำเลยทั้งสองเป็นการโต้แย้งดุลพินิจในการรับฟังพยานหลักฐานของศาลแรงงานกลางจึงเป็นการอุทธรณ์ในข้อเท็จจริงต้องห้าม ตามพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลแรงงานและวิธีพิจารณาคดีแรงงาน พ.ศ. ๒๕๒๒ มาตรา   ๕๔   วรรคหนึ่ง   ศาลฎีกาไม่รับวินิจฉัย

มีปัญหาต้องวินิจฉัยตามอุทธรณ์ของจำเลยทั้งสองว่า จำเลยที่ ๑ เป็นราชการส่วนกลางได้รับการยกเว้นไม่อยู่ในบังคับของกฎหมายคุ้มครองแรงงานตามพระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน พ.ศ.  ๒๕๔๑ มาตรา ๔ (๑) หรือไม่   เห็นว่า  ศาลแรงงานกลางวินิจฉัยเรื่องอำนาจฟ้องของโจทก์โดยหยิบยกความในข้อ ๖.๑๒ และข้อ ๘.๑๐ ซึ่งเป็นข้อความเพียงบางส่วนของเอกสารโครงการวิจัยเพื่อพัฒนาและผลิตอาหารเพื่อโภชนาการหมาย ล.๕ แต่เมื่อพิจารณาข้อความในเอกสารดังกล่าวทั้งฉบับประกอบกันแล้ว จะเห็นได้ว่าสถาบันวิจัยโภชนาการมีวัตถุประสงค์เพื่อวิจัยและพัฒนาสูตรอาหาร กรรมวิธีในการแปรรูปอาหารเพื่อโภชนาการในระดับของปฏิบัติการและห้องปฏิบัติการและระดับกึ่งอุตสาหกรรม   สำหรับประชาชนที่ประสบปัญหาของโภชนาการและวัตถุประสงค์ข้อ ๖.๑  เพื่อวิจัยพัฒนาและผลิตวัตถุดิบสำหรับใช้ในการแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์อาหารเพื่อโภชนา ข้อ ๖.๒  เพื่อวิจัยและพัฒนาสูตรอาหารทางการแพทย์   ข้อ ๖.๓ เพื่อวิจัยและพัฒนาสูตรอาหารเสริมทารก ข้อ ๖.๔   เพื่อวิจัยและพัฒนาสูตรอาหารเสริมโปรตีน ข้อ ๖.๕   เพื่อวิจัยและพัฒนาอาหารเส้นใย ข้อ ๖.๖   เพื่อวิจัยและพัฒนาอาหารแคลเซี่ยมสูง ข้อ ๖.๗   เพื่อวิจัยและพัฒนาการผลิตอาหารระดับส่งอุตสาหกรรม ข้อ ๖.๘  เพื่อศึกษาความเป็นไปได้ในเชิงพาณิชย์ ข้อ ๖.๙  เพื่อทดสอบการยอมรับของผู้บริโภค ข้อ ๖.๑๐  เพื่อทดสอบตลาด ข้อ ๖.๑๑  เพื่อถ่ายทอดเทคโนโลยีสู่ภาคเอกชน ข้อ ๖.๑๒  เพื่อผลิตและจำหน่ายผลิตภัณฑ์ซึ่งการผลิตและจำหน่ายผลิตภัณฑ์ของสถาบันโภชนาก็เป็นเพียงการดำเนินการตามวัตถุประสงค์เพื่อการวิจัยและพัฒนาโภชนาการดังกล่าว   และเมื่อจำหน่ายผลิตภัณฑ์ได้เงินมา   ทางสถาบันวิจัยโภชนาการก็จะนำเงินนั้นเป็นรายได้เสริมงบประมาณพิเศษเลี้ยงตัวเองหรือเพื่อเป็นค่าใช้จ่ายในการวิจัยและพัฒนาสูตรอาหารเพื่อการโภชนาตามวัตถุประสงค์ต่อไป  จึงมิใช่เป็นการแสวงหารผลกำไรในเชิงธุรกิจแบบเอกชนที่ต้องจำหน่ายให้ได้กำไรสูงสุด  เพื่อนำผลกำไรมาแบ่งปันให้ผู้ลงทุนประกอบกับสภามหาวิทยาลัยของจำเลยที่ ๑ ได้วางระเบียบข้อบังคับโดยออกข้อบังคับมหาวิทยาลัยจำเลยที่ ๑ ว่าด้วยลูกจ้างเงินนอกงบประมาณแผ่นดิน พ.ศ. ๒๕๐๒ และที่แก้ไข (ฉบับที่ ๒)   พ.ศ. ๒๕๒๔ เพื่อเป็นระเบียบหลักเกณฑ์เกี่ยวกับลูกจ้างเงินนอกงบประมาณแผ่นดินแสดงให้เห็นว่าการจ้างลูกจ้างของส่วนราชการต่างๆ   ของจำเลยที่ ๑ จะต้องปฏิบัติตามระเบียบดังกล่าว เมื่อสถาบันวิจัยโภชนาการมหาวิทยาลัยมหิดลเป็นส่วนราชการของจำเลยที่ ๑ แม้เงินที่จ้างโจทก์ทั้งสองจะเป็นเงินนอกงบประมาณแผ่นดินโจทก์ทั้งสองก็ยังคงเป็นลูกจ้างของจำเลยที่ ๑ เมื่อจำเลยที่ ๑ เป็นนิติบุคคล สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษาอันเป็นราชการส่วนกลางของกระทรวงศึกษาธิการ จึงไดรับยกเว้นไม่อยู่ในบังคับตามพระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน พ.ศ.  ๒๕๔๑  มาตรา ๔ (๑) โจทก์ทั้งสองจึงไม่มีสิทธิได้รับค่าชดเชย ที่ศาลแรงงานกลางพิพากษามานั้นไม่ต้องด้วยความเห็นของศาลฎีกาอุทธรณ์ข้อนี้ของจำเลยทั้งสองฟังขึ้น

 

 

พิพากษาแก้เป็นว่า จำเลยทั้งสองไม่ต้องจ่ายค่าชดเชยและไม่ต้องจ่ายดอกเบี้ยของค่าเสียหายจากการเลิกจ้างที่ไม่เป็นธรรม  นอกจากที่แก้ให้เป็นไปตามคำพิพากษาศาลแรงงานกลาง.

 

                     เรียบเรียงโดย บริษัท กฎหมายปาระมี จำกัด